Początek lat dziewięćdziesiątych był marny dla polskiego kina. Rodzimi twórcy nie potrafili odnaleźć się w nowej rzeczywistości, szukali odpowiednich tematów i środków finansowych, jednak nie znajdowali ani jednych, ani drugich. Widzowie zachłysnęli się tymczasem zachodnimi produkcjami i na te rodzime nie mieli ochoty wydawać pieniędzy. Nie oznacza to jednak, że nie powstawały wówczas produkcje dobre. Jedną z nich była Samowolka – trwający zaledwie godzinę ponury obraz wojskowej fali.

Do niewielkiej jednostki wojskowej położonej gdzieś w głębi kraju przyjeżdżają nowy poborowi. Zwykli, młodzi chłopcy z dobrych domów, którzy zostali wysłani przez system na przymusowe wielomiesięczne „wakacje”. Już pierwszego dnia Robert (Robert Gonera – Bodo, Studiówk@), Kazik (Aleksander Gawek) i Kinder (Paweł Iwanicki – Oczy niebieskie, Pitbull. Ostatni pies) dowiadują się, że zostali kotami i mają obowiązek podporządkować się starszym kolegom. A zwłaszcza byłemu kryminaliście Tygrysowi (Mariusz Jakus – Kruk, Kamerdyner), który trzyma cała jednostkę w garści.

W 1993 roku, kiedy powstał ten film, niewiele mówiło się o fali. Była tematem-tabu, którego kino bało się podejmować, a samo wojsko starannie ukrywało. Falk wgryzł się w temat. Poznał go niemalże od podszewki i pokazał na ekranie w całej swej przejmującej brutalności. Samowolka jest więc obrazem bezsilności wobec bezprawia i patologii szerzącej się przy cichym przyzwoleniu przełożonych. Dziełem zdecydowanie nie dla osób o słabych nerwach.

Docenić trzeba nie tylko dobrze napisane dialogi, ale i kapitalny casting. Grający rolę Tygrysa Mariusz Jakus – aktor wówczas bez żadnego dorobku – wywalczył sobie Złote Lwy w Gdańsku. W pierwszej większej roli błysnęli Robert Więckiewicz i Michał Żebrowski, swoje szlaki do sukcesu przecierali dopiero Bartosz Żukowski czy Jacek Braciak. Dziś Samowolka pozostaje zapisem stanu ducha pewnej epoki, która wydaje się należeć do przeszłości. Ale czy rzeczywiście?

Zobacz, jeśli:
– Interesujesz się tematyką fali w wojsku
– Cenisz kino Falka

Odpuść sobie, jeśli:
– Nie lubisz filmów brutalnych

Michał Zacharzewski

Samowolka, 1993, reż. Feliks Falk, wyst. Robert Gonera, Aleksander Gawek, Mariusz Jakus, Krzysztof Zaleski, Tomasz Łysiak, Robert Więckiewicz, Marcin Jędrzejewski, Zbigniew Suszyński, Jacek Braciak, Bartosz Żukowski, Michał Żebrowski

Ocena: 8/10

Polub nas na Facebooku.
Spis naszych recenzji na serwisie Media Krytyk.