To jeden z najbardziej popularnych polskich seriali rodem z lat 70. Jego pierwsze odcinki powstały jeszcze w 1974 roku. Kolejne – łącznie dwadzieścia jeden – niezbyt regularnie pojawiały się na małych ekranach, jednak za każdym razem przyciągały olbrzymią publiczność. Najwyraźniej Polacy dostrzegli w postaci inżyniera Karwowskiego swoje lustrzane odbicie. I właśnie ono jest dziś w Czterdziestolatku najciekawsze. Jak wtedy wyglądali ludzie? Jak żyli, czym się zajmowali? Jak rozwijała się wtedy Warszawa? Serial Jerzego Gruzy to wycieczka w zupełne inne czasy.

Stanisława Karwowskiego (Andrzej Kopiczyński) poznajemy, gdy świętuje swoje czterdzieste urodziny. Mieszka w jednym z warszawskich bloków przy ulicy Pańskiej razem z żoną Madzią (Anna Seniuk), hydrologiem z Filtrów Warszawskich, oraz dwójką wyjątkowo grzecznych dzieci. Na piętrze ma też swojego przyjaciela z młodości, Karola (Leonard Pietraszak). Karwowski pracuje na wielkich warszawskich budowach – wznosi jeden z odcinków Trasy Łazienkowskiej, potem osiedla Ursynowa i Dworzec Centralny. No i regularnie gości Kobietę Pracującą (Irena Kwiatkowska), która zmienia posady jak rękawiczki.

Każdy z odcinków opowiada inną historię. Raz Karwowski stara się rzucić palenie, kiedy indziej zaczyna uprawiać sport albo na prośbę kolegi śledzi jego żonę. Awansuje, choruje, walczy z łysieniem, gości teścia i znajomych z pracy, wyjeżdża w podróż służbową do Budapesztu, a nawet poznaje młodą, atrakcyjną pielęgniarkę. Jego żona też przeżywa w jednym z odcinków miłosną fascynację zdolnym glacjologiem, a na co dzień jest obiektem westchnień swojego przełożonego, inżyniera Gajnego (Wojciech Pokora).

Pamiętający lata siedemdziesiąte w mig wypatrzą drobne smaczki. Maluchy i ikarusy na ulicach, niezapomniane armeńskie koniaki, słynne łuki Karwowskiego pojawiające się z czasem w jego mieszkaniu. Bawią również opowieści Kobiety Pracującej, która w niemal każdym odcinku przypomina o jakichś dawnych modach, robiących furorę teoriach czy zwyczajach. Kultową postacią został również Maliniak (Roman Kłosowski), niewysoki obślizgły robotnik, który do perfekcji opanował podliz.          

Czterdziestolatek dotykał problemów, które Polacy znali z własnego życia. Także i twórcy, bo ci najważniejsi – Gruza, Toeplitz, Kopiczyński – byli w wieku głównego bohatera. Problemy te pokazywali w krzywym zwierciadle, umiejętnie obśmiewając. Do dziś wielkie wrażenie robi obsada i znani aktorzy w rolach drugoplanowych i epizodycznych. Twórcy mieli też dość dystansu, by pośmiać się i z siebie samych. Zdarza się więc, że któraś z postaci oświadczy, iż z seriali najbardziej lubi oglądać Czterdziestolatka. I w sumie trudno się dziwić…

Zobacz, jeśli:
– Jakimś cudem nie znasz
– Też masz 40 lat

Odpuść sobie, jeśli:
– Znasz na pamięć
– Jesteś wieczną gimbazą
– Dla ciebie Karwowski wygląda na sześć dych

Michał Zacharzewski

Czterdziestolatek, 40-latek, 1974, 1975, 1976, 1977, reż. Jerzy Gruza, wyst. Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Irena Kwiatkowska, Leonard Pietraszak, Włodzimierz Boruński, Zofia Czerwińska, Bohdan Ejmont, Grażyna Woźniak, Joanna Szczepkowska, Kazimierz Rudzki, Wacław Kowalski, Wiesław Gołas, Stefan Friedmann, Krystyna Kołodziejczyk, Antonina Girycz, Roman Kłosowski, Janusz Kłosiński, Piotr Kąkolewski, Jerzy Turek, Wojciech Pokora, Elżbieta Wieczorkowska, Zbigniew Kryński, Stanisław Tym, Wojciech Pszoniak, Krzysztof Kowalewski, Józef Nalberczak, Józef Nalberczak, Anna Wróblówna, Andrzej Grąziewicz, Rajmund Jakubowicz, Jan Kobuszewski, Jan Kociniak, Zdzisław Maklakiewicz, Aleksander Sewruk, Karol Strasburger, Wojciech Skibiński, Krzysztof Kumor, Walentyna Mołdawanowa, Ryszard Pietruski, Hanna Skarżanka, Jan Gałązka, Maria Filipek, Andrzej Stockinger, Piotr Fronczewski, Piotr Kąkolewski, Katarzyna Łaniewska, Bohdan Łazuka, Lech Ordon, Tadeusz Pluciński, Edward Wichura, Grzegorz Warchoł, Janusz Gajos, Władysław Hańcza, Krzysztof Majchrzak, Wiktor Zborowski, Alicja Wolska, Edward Dziewoński, Andrzej Chrzanowski, Jan Himilsbach, Jerzy Cnota, Bożena Dykiel, Mieczysław Kalenik, Janusz Paluszkiewicz, Jan Pietrzak, Leon Niemczyk, Grażyna Szapołowska, Andrzej Samson, Bogdan Baer, Krystyna Feldman, Bohdan Łazuka, Mirella Olczyk, Krzysztof Materna, Gustaw Lutkiewicz, Zygmunt Zintel, Tatiana Sosna-Sarno

Ocena: 7,5/10

Polub nas na Facebooku.
Spis naszych recenzji na serwisie Media Krytyk.
Sprawdź dostępność na platformach filmowych i VOD.