Dawno, dawno temu żył sobie pewien bardzo niefajny człowiek, który nazywał się Adolf Hitler. Gość nie strzygł sobie wąsa pod nosem i nie lubił Żydów, ponadto miał talent do wciskania ludziom ciemnoty. W latach trzydziestych Niemcy go kochali. Dekadę później nienawidzili go w niemal całej Europie. Jeszcze ćwierć wieku temu nie miał zbyt wielu sympatyków. Ale dziś, gdy narodowe partie rosną w siłę, a ideologia faszystowska zdobywa coraz to nowszych zwolenników, warto przypominać ludziom, jak bardzo było kiedyś niefajnie. Pokolenie babć już tego nie zrobi. Dzisiejsze babcie to może wczesny PRL pamiętają, a i to nie wszystkie.

Tytułowym bohaterem Jojo Rabbit jest dziesięciolatek, który mieszka wraz z mamą (Scarlett Johansson – Historia małżeńska, Scoop) w niewielkim niemieckim miasteczku. Chłopak – podobnie jak większość jego kolegów – wychowuje się bez taty walczącego gdzieś na froncie. Może właśnie dlatego gorliwie wierzy w zwycięstwo nazistów i ich ideologię. Z uśmiechem na ustach biega na obowiązkowe zbiórki Hitlerjugend, gdzie kapitan Kletzendorf (Sam Rockwell – Vice, Pan Idealny) usiłuje zrobić z niego mężczyznę. I najważniejsze: Jojo podziwia Adolfa do tego stopnia, że… uważa go za swojego niewidzialnego przyjaciela. Nieraz rozmawia z nim i prosi o rady niczym nieobecnego ojca.

Taika Waititi bardzo umiejętnie łączy komedię z dramatem. Z jednej strony skutecznie ośmiesza ideologię nazistowską i samych nazistów, jak również ich poglądy na temat Żydów, z drugiej strony pozwala sobie na kilka wstrząsających scen. Może nie brutalnych, gdyż brutalności w Jojo Rabbit reżyser skutecznie unika, ale na pewno mocnych emocjonalnie. Troszkę szkoda, że unika tej dosłowności. Żaden z faszystów w filmie – a jest ich kilku – nie zostaje przedstawiony w całkowicie negatywnym świetle. Prawdziwy wróg pozostaje niewidzialny.

Na obraz niemieckiej prowincji w latach czterdziestych ubiegłego wieku nałożono historię dojrzewania. W przypadku Jojo polega ono na przejrzeniu na oczy, dostrzeżenia rzeczy, których wcześniej nie dostrzegał. Zrozumienie, że prawdziwe życie nie przypomina tego z oficjalnej propagandy, że nie należy wierzyć temu, co się słyszy, lecz samodzielnie myśleć. I to właśnie przesłanie pozostaje aktualne aż do dziś. Może nawet bardziej dziś niż kiedyś?

Zobacz, jeśli:
– Nie rażą cię komedie o nazistach
– Lubisz kino Taiki Waititi

Odpuść sobie, jeśli:
– Liczysz na dużo, dużo scen z wyimaginowanym Hitlerem
– Sam jesteś faszystą

Michał Zacharzewski

Jojo Rabbit, 2019, reż. Taika Waititi, wyst. Roman Griffin Davis, Thomasin McKenzie, Scarlett Johansson, Sam Rockwell, Taika Waititi, Rebel Wilson

Ocena: 8/10

Polub nas na Facebooku.
Spis naszych recenzji na serwisie Media Krytyk.