Rok 1989 musiał być dla wielu Polaków szokiem. Oto po dwustu latach ograniczeń, z którą przerwą na sanacyjną dyktaturę, kraj nasz stał się wreszcie niepodległy. Wybuchł kapitalizm, stare symbole legły w gruzach. Ludzie wreszcie mogli z tego piekiełka wyjechać, mogli też zostać i próbować ułożyć sobie tutaj życie. Przede wszystkim jednak mogli decydować o sobie, o państwie, o świecie. Tę przemianę – w formie impresji filmowej – starała się uchwycić znana dokumentalistka Maria Zmarz-Koczanowicz w fabularnym obrazie Kraj świata.

To spojrzenie na Polskę, której już nie ma. Takie krzywe zwierciadło ukazujące początek przemian, nastroje wśród ludności, początek transformacji ustrojowej. Podziwiamy ją w towarzystwie dwóch literatów, a więc bohaterów rodem z poprzedniej epoki. Ryszard (Jan Nowicki – Pan Wołodyjowski) i Stefan (Olaf Lubaszenko – Bajland) krążą ulicami i dyskutują. Jednocześnie przyglądają się otaczającemu światu, ludziom, czynom, działaniom. W efekcie Kraj świata staje się pozbawionym linearnej fabuły ciągiem niepowiązanych ze sobą scen i obserwacji. Scenek, które przywołują ducha epoki.

Sporo jest tego. Zbliżają się pierwsze wolne wybory, na murach wiszą plakaty drużyny Lecha, a w przejściu podziemnym słychać ballady z czasów niedawnego stanu wojennego. Jakiś facet organizuje łańcuch czystych rąk, chcąc go wykorzystać w swojej kampanii. Na placu Dzierżyńskiego rozbierają pomnik krwawego Feliksa, zaś w biurze paszportowym ludzie zaczynają śnić amerykański sen. Tu przemawia jakiś polityk, tam śpi pijaczek, ktoś próbuje zarobić, inny niewątpliwie straci. Trwa oczekiwanie na cud. Jedno się nie zmienia – ludzka głupota.

Kraj świata jest filmem gorzkim. Nakręcony cztery lata po zmianie systemu, stanowi też formę rozliczenia z nowym. Przede wszystkim uświadamia, że to proces rozpisany na dekady. Ludzkiej mentalności i ich przyzwyczajeń nie da się zbyt szybko zmienić. Potrzeba na to czasu. A my w 1989 roku zmieniliśmy jedynie dekoracje i pojechaliśmy dalej.

Zobacz, jeśli:
– Lubisz nietypowe, artystyczne kino
– Nie przeszkadza ci nieco siermiężna forma produkcji z lat 90.

Odpuść sobie, jeśli:
– Nie interesujesz się przemianami społecznymi w Polsce
– Masz uczulenie na Korwina-Mikke

Michał Zacharzewski

Kraj świata, 1993, reż. Maria Zmarz-Koczanowicz, wyst. Jan Nowicki, Olaf Lubaszenko, Jacek Braciak, Krystyna Tkacz, Halina Wyrodek, Henryk Talar, Joanna Jędryka, Marek Bukowski, Małgorzata Rożniatowska, Wojciech Skibiński, January Brunov, Halina Jabłonowska, Bartłomiej Topa, Jan Tesarz, Natasza Sierocka, Teresa Lipowska, Paweł Nowisz, Elżbieta Jarosik, Zdzisław Rychter, Janusz Józefowicz, Grażyna Czaplanka, Włodzimierz Skoczylas, Andrzej Musiał, Magdalena Warzecha, Bronisław Maj, Jerzy Kozłowski, Anna Ciepielewska, Henryk Bista, Cezary Pazura, Stanisława Celińska, Ryszard Kotys, Mariusz Czajka, Sławomir Pacek, Daria Trafankowska, Joanna Orzeszkowska, Piotr Gąsowski, Piotr Kozłowski, Wojciech Biedroń, Mirosław Zbrojewicz, Andrzej Titkow, Andrzej Pośniak, Krzysztof Kiersznowski, Janusz Korwin-Mikke, Zbigniew Suszyński, Kazimierz Mazur, Małgorzata Sadowska                         

Ocena: 8/10

Polub nas na Facebooku i Twitterze.
Polub nas w serwisie Media Krytyk.
Sprawdź dostępność na platformach filmowych i VOD.