To nie jest współczesny autor. Iwan Siergiejewicz Turgieniew urodził się w 1818 roku i biedaczek nie żyje już grubo ponad sto lat. Uchodzi jednak za klasyka literatury rosyjskiej. Pisał o tematach, które interesowały ówczesnych realistów krytycznych, a więc o życiu na wsi, o imperialnej polityce swojej ojczyzny i jej skutkach dla społeczeństwa, o związanym z tym zmianach społecznych i konflikcie pokoleń. Niektórzy stawiają go nawet na równi z Zolą.

W powieści W przededniu opisał grupę intelektualistów spędzających wolny czas na prowincji, a także przedstawicieli lokalnej szlachty i lekkoduchów artystów. Tych ostatnich reprezentuje młody rzeźbiarz Szubin, który wraz z przyjacielem wypoczywa w pięknych okolicznościach przyrody, dyskutując z nim o wszystkim i o niczym. To właśnie on zakochuje się w Helenie Nikołajewnie Stachowej, i podczas kolejnych, często przypadkowych spotkań stara się ją oczarować.

Jednak kobieta – ponoć symbolizująca w tej książce ówczesną Rosję – poznaje ubogiego bułgarskiego działacza, Dymitra Insarowa. Mężczyzna marzy o wyzwoleniu Bułgarii spod tureckiego jarzma i nie ogranicza się do mówienia o tym. Chce jechać do kraju, działać, walczyć. Tym właśnie różni się od otaczających ją mężczyzn, których z reguły zajmują sprawy błahe. Dymitr łączy w sobie postaci Hamleta i Don Kichota, ale jest przedstawicielem nowego pokolenia. Takiego, które odrzuca poezję, nie rozumie sztuki, ceni sobie za to prawdziwe życie.

Ciekawe jest to, że po swojej premierze powieść Turgieniewa spotkała się z zajadłą krytyką. Skarżono się, że na bohatera wybrał nie Rosjanina, a Bułgara, i że to jego wybrała Helena. Dziś ważniejsze wydaje się uchwycenie przez pisarza nastrojów tuż przed reformą uwłaszczeniową i pokazanie zmian zachodzących w społeczeństwie, w tym rodzących się nastrojów niepodległościowych w Europie. I tylko szkoda, że W przededniu czyta się trochę jak lekturę. Czuć wyraźnie, że ta książka nie jest już młoda.

Joel

W przededniu, Iwan Turgieniew

Polub nas na Facebooku!